“De rivieren zijn onze wegen. Niet alleen voor vracht en mensen, maar nu ook voor data.”
Magazine
Creatief samenwerken in Brazilië
“Ons werk is meer dan connectiviteit. Het is verbinden”, schrijft RNP (Rede Nacional de Ensino e Pesquisa) op de website. Wat bedoelt de NREN van Brazilië daarmee? Twee van haar directeuren vertellen wat ze doen en wat hen drijft.
Dit keer geen Teams en ook geen Zoom: het interview gaat via ConferênciaWeb, de dienst voor videoconferencing die RNP mee-ontwikkeld heeft. De beide directeuren spreken geanimeerd over wat RNP nog meer doet. Antônio Carlos Fernandes Nunes: “We zijn Latijns-Amerikanen. We praten graag!”
Amazonegebied
Hij en zijn collega Eduardo Grizendi hebben ook veel te vertellen, want ze bedienen een enorm land. Brazilië is 200 keer zo groot als Nederland en telt ruim 200 miljoen inwoners.
Het is ook een land met grote verschillen. In het zuiden heb je miljoenensteden als Sao Paulo en Rio de Janeiro, maar het noorden is even leeg als uitgestrekt: 60% van het Braziliaanse grondgebied voor slechts 28 miljoen mensen. En vanaf de kust zijn de diepste delen van het oerwoud verder weg dan Afrika.
De weinige steden liggen vooral langs de oevers van de Amazone en haar zijrivieren. “Die rivieren zijn onze wegen”, zegt Eduardo. “Niet alleen voor vracht en mensen, maar nu ook voor data.”
Hoe dat werkt? Een jaar of drie geleden besloot de Braziliaanse regering dat het noorden beter ontsloten moest worden, ook digitaal. Maar in plaats van tientallen miljoenen bomen te kappen, worden de glasvezelkabels nu gelegd op de bodems van de rivieren. Over een paar jaar moet langs deze ‘wegen’ 12.000 kilometer kabel miljoenen mensen verbinden met elkaar en met de rest van de wereld.
Innovatief samenwerken
Eduardo vertelt met veel enthousiasme over het grote project: Norte Conectado. In het oerwoud moet je samenwerken om te overleven. Samenwerken is ook wat RNP doet om de Amazone te ontsluiten.
“Als we glasvezelcapaciteit over hebben, geven we die aan ISP’s in ruil voor relevante netwerkcapaciteit elders, of onderhoud van optische kabels.”
“We waren al gewend om te werken met commerciële internet-serviceproviders (ISP’s) en netwerkoperators, bijvoorbeeld bij de aanleg van netwerken om onze universiteiten aan te sluiten. Norte Conectado is opgedeeld in een aantal deelprojecten voor evenzoveel trajecten. Voor elk daarvan heeft RNP een consortium opgezet met regionale partners (ISP’s en netwerkoperators) die het traject zullen onderhouden in ruil voor een deel van de optische infrastructuur. De overheid betaalt dus de aanleg, maar de private sector het onderhoud, via het consortium dat fungeert als ‘neutrale operator’.”
“Zo zie je hoe een NREN innovatieve businessmodellen kan helpen realiseren”, stelt Antônio Carlos tevreden vast.
Ruilhandel
In de samenwerking met bedrijven is RNP sowieso heel flexibel, vertelt Eduardo. “Als we glasvezelcapaciteit over hebben, geven we die aan ISP’s in ruil voor relevante netwerkcapaciteit elders, of onderhoud van optische kabels. We doen veel van dat soort deals.”
Een ander voorbeeld is het ruilen voor ruimte en capaciteit bij grote nationale particuliere datacenterproviders. "De uitwisseling van overtollige capaciteit in onze infrastructuur maakt de oprichting van nationale datacenters mogelijk. Die zullen nieuwe diensten voor onze gemeenschap hosten, zoals colocatie, opslag, hybride cloud of gedeelde AI-infrastructuur, met lagere operationele kosten na verloop van tijd", zegt Antônio Carlos.
RedCLARA
Samenwerken doet RNP ook internationaal. Daarbij staat RedCLARA centraal. Eduardo is bestuursvoorzitter van dit samenwerkingsverband van de NRENs in Latijns-Amerika.
De deelnemende organisaties delen veel met elkaar: “Diensten zoals eduroam, maar ook expertise, projecten, mensen … Het is echt een grote familie”, aldus Antônio Carlos.
Maar uiteraard is connectiviteit essentieel. En die is niet altijd eenvoudig te realiseren. De andere landen van Zuid-Amerika liggen feitelijk in een halve maan om Brazilië heen. De backbone van RedCLARA bereikt alleen de hoofdsteden, die veelal aan de kust liggen. Net als in Brazilië zijn de binnenlanden vaak slecht ontsloten. RNP maakt het met haar eigen netwerkuitbreidingen nu mogelijk dat ISP’s in de grensgebieden van buurlanden via verbindingen met ISP’s in Brazilië snelle aansluitingen kunnen bieden.
“De Amazone is lastig. Maar al die eilanden zijn echt een uitdaging!”
En ook de backbone van RedCLARA is via Brazilië aangesloten op de rest van de wereld. Bijvoorbeeld op het Europese tegenhanger van RedCLARA: Géant. De Europese Unie steunt RedCLARA namelijk met twee initiatieven: Bella en Bella II. Met het eerste kwam er een rechtstreekse verbinding van Brazilië naar Portugal, plus een backbone van 100 Gb/s van Brazilië naar diverse andere landen.
De ambitie met BELLA II is om ook Centraal-Amerika en zo veel mogelijk Caribische eilanden aan te sluiten. Eduardo: “De Amazone is lastig. Maar al die eilanden zijn echt een uitdaging!”
Met goede connectiviteit valt echter veel winst te behalen. Niet in de laatste plaats waar het gaat om samenwerking met Europese instellingen.
Klaas Wierenga
Er zijn heel wat verschillen tussen RNP en SURF. Met meer dan 500 medewerkers – plus een groot aantal partnerorganisaties – bedient de Braziliaanse NREN liefst 800 organisaties: niet alleen universiteiten en onderzoeksinstellingen, maar bijvoorbeeld ook innovatieve bedrijven. “Onze campusnetwerken zijn op gigabit-niveau, en we bieden bij elkaar meer dan 700 Gb/s”, verklaart Antônio Carlos. “Plus veel services, zoals identity-federaties, digitale certificaten en beveiliging. Daarnaast verzorgen we allerlei cursussen via onze Escola Superior de Redes.”
Brazilië telt nu waarschijnlijk ’s werelds grootste eduroam-netwerk, met meer dan 3.800 locaties
Maar daarbij houdt RNP een open oog voor best practices bij andere NRENs. “We leren veel van SURF.” Ze komen meteen met de naam van oud-collega van SURF Klaas Wierenga, de ‘vader van eduroam’. Brazilië telt nu waarschijnlijk ’s werelds grootste eduroam-netwerk, met meer dan 3.800 locaties.
Gewone mensen
Dat netwerk zal waarschijnlijk nog veel groter worden. RNP is namelijk bezig om zijn werkterrein te verbreden naar gewone scholen. Daarbij gaat het niet zozeer om connectiviteit, maar om nieuwe modellen voor diensten en oplossingen om die scholen te ondersteunen.
Er valt genoeg te doen voor RNP: “Brazilië is een groot land met veel problemen”, zegt Antônio Carlos. “Wij proberen daar verbetering in te brengen, de omstandigheden te veranderen door de toegang tot kennis te democratiseren.”
Eduardo is het daar hartgrondig mee eens: “Wie zijn onze klanten? Dat zijn de mensen die studeren en onderzoek doen. Met ons werk kunnen we hun levens helpen veranderen.”
Tekst: Aad van de Wijngaart
'Creatief samenwerken in Brazilië' is een artikel van SURF Magazine.
Terug naar SURF Magazine
Vragen naar aanleiding van dit artikel? Mail naar magazine@surf.nl.