Samenwerken tijdens oorlog in Oekraïne

Volgens de executive director, Yevhenii Preobrazhenskyi, kun je URAN dan ook het best omschrijven als een facilitator voor onderzoek en hoger onderwijs. "Onze grootste uitdaging was om universiteiten bewust te maken van alles wat GÉANT biedt: niet alleen het netwerk maar ook de mogelijkheden tot samenwerking met de Europese wereld van onderzoek en onderwijs."

Amputatie

De eerste klap kwam in 2014, toen Russische troepen zich meester maakten van delen van de Donbas en de Krim. "Universiteiten in deze gebieden behoorden tot onze grootste afnemers", zegt Tetiana. "Veel van hun medewerkers vluchtten naar veilige delen van Oekraïne, maar een belangrijk deel van onze infrastructuur, zoals glasvezelverbindingen en apparatuur, ging verloren."

Het was als een amputatie. Yevhenii legt uit: "We zijn geen overheidsorganisatie en moeten onszelf bedruipen. Er kwam dan ook geen compensatie voor wat er in 2014 verloren ging. Materieel, mensen en universiteiten – we waren het gewoon kwijt."

Elke dag bellen

Maar niemand zag de volgende klap aankomen. Die kwam begin 2022, toen Rusland Oekraïne van vier kanten binnenviel.

De eerste weken waren het zwaarst, vertelt Tetiana. "Toen ging het echt om de veiligheid van de medewerkers. Er werd gevochten in de straten van Kyiv, want de Russen probeerden de hoofdstad meteen te bezetten. We konden onmogelijk op kantoor komen."

"We schakelden meteen over op thuiswerken. We zijn geen grote organisatie. Yevhenii belde iedereen elke dag om te vragen hoe het met hen ging, of ze hulp nodig hadden, bijvoorbeeld om uit te wijken naar veiliger locaties in Oekraïne of daarbuiten."

"GÉANT en veel collega-NREN’s boden namelijk aan om mensen van ons met familie en al op te vangen en onderdak te bieden", legt Yevhenii uit. "De Poolse collega’s verzekerden ons zelfs dat ze bij de grens klaar zouden staan om met alles te helpen."

Geëvacueerd

Sommige medewerkers vluchtten inderdaad naar het buitenland, maar doorgaans bleef men op locatie. Behalve in gebieden waar de Russen binnenvielen. Yevhenii: "Kherson werd in de eerste dagen al aangevallen. Onze medewerkers daar werden samen met de universiteit geëvacueerd naar West-Oekraïne."

"Op die nieuwe plek hebben we snel aansluitingen op het URAN-netwerk kunnen realiseren. Ook zorgden we voor een deel van de computers, want er waren alleen lege kamers zonder apparatuur."

Inmiddels willen de onderzoekers hun werk weer voorzichtig oppakken. Maar het is niet duidelijk hoe dat kan, zegt Tetiana: "Kharkiv ligt dicht bij de grens. Het is nog steeds een van de steden die het meest worden beschoten."

Terugvechten

Maar net als het Oekraïense leger slaagde ook URAN erin terug te vechten. Tetiana: "Gelukkig was ons netwerk relatief intact gebleven. Een van onze twee internationale verbindingen was verbroken, maar begin april 2022 hadden we hem weer in de lucht."

"Het grote geluk was dat onze technici alles op afstand konden runnen. De fysieke apparatuur was buiten bereik, maar er bleek heel veel mogelijk met de netwerkdiensten die GÉANT biedt. Dat was onder de omstandigheden echt een wonder. Deze oorlog toont dat technologie veel kan redden."

Inkomsten vielen grotendeels weg

Toch was het de vraag of URAN zelf zou overleven. Veel Oekraïense universiteiten zijn hard getroffen door de oorlog. Naast alle materiële schade en ontwrichting viel ook het aantal studenten terug. Een deel is in het leger gegaan; vele kozen voor een studie in het buitenland.

Onder deze omstandigheden kunnen de instellingen hun bijdrage aan URAN moeilijk of niet opbrengen. Daarmee viel de enige inkomstenbron van de organisatie grotendeels weg.

Donaties

Gelukkig kwam er hulp. GÉANT ging geld inzamelen om URAN overeind te houden. Daarbij doneren NREN’s hun bijdragen via de Vietsch Foundation, een Nederlandse organisatie die netwerkinitiatieven voor onderzoek en onderwijs financiert. Met het geld kan URAN zijn dienstverlening en expertise in stand houden. Yevhenii: "We zijn heel, heel dankbaar voor deze steun."