Grootschalige Nederlandse AI-faciliteit

Om deze afhankelijkheid te verminderen investeren de Nederlandse overheid en de Europese Commissie in een grootschalige ‘AI-factory’ gebaseerd op publieke waarden zoals duurzaamheid, transparantie en samenwerking. 

Wat is een AI-factory?

Een AI-factory stelt het onderwijs, onderzoekers, overheidsorganisaties en bedrijven in staat om geavanceerde AI-toepassingen te ontwikkelen en oplossingen te vinden voor maatschappelijke uitdagingen. 

Een AI-factory heeft de volgende drie kenmerken:

1. Supercomputer voor AI
   De faciliteit heeft een krachtige supercomputer speciaal ontworpen voor het trainen en ontwikkelen van AI-toepassingen.
    
2. Betrouwbare datasets
   De faciliteit biedt toegang tot grootschalige betrouwbare Nederlandse en/of Europese databronnen die voldoen aan de Europese normen voor veiligheid, privacy en betrouwbaarheid. 
    
3. Expertisecentrum
   De faciliteit heeft een team van hoogwaardige AI-experts. Daarnaast maakt het gebruik van een netwerk van onderzoekers en specialisten van kennisinstellingen, zoals universiteiten en TNO.

Publieke waarden als uitgangspunt

In tegenstelling tot commerciële platforms, zal de Nederlandse AI-factory gebaseerd zijn op de principes van digital commons: opensourcesoftware, transparantie, duurzaamheid en samenwerking. Dit ecosysteem biedt een vruchtbare basis voor een open en innovatief AI-ontwikkelklimaat zonder de invloed van big tech. Hiermee versterken we onze digitale soevereiniteit en verminderen we onze afhankelijkheid van buitenlandse technologieën. Dit is essentieel voor onze economische toekomst en internationale concurrentiepositie.

Groningen als kansrijke locatie

Vanwege de bloeiende softwareontwikkelingssector en het aantrekkelijke vestigingsklimaat voor bedrijven, is Groningen een kansrijke locatie voor de eerste Nederlandse AI-factory. In Groningen bevinden zich diverse onderwijsinstellingen die hoogopgeleide professionals afleveren en de regio biedt voldoende ruimte voor groei en ontwikkeling. Daarnaast heeft Groningen, als één van de weinige locaties in Nederland, ruimte op het elektriciteitsnet - een essentiële voorwaarde voor datacenters en digitale infrastructuur.

De vestiging van een AI-factory in Groningen kan de regionale economie een krachtige impuls geven. Het zal nieuw talent aantrekken, werkgelegenheid creëren en de groei van de digitale sector stimuleren.

Vervolgstappen en de rol van SURF

De Europese Commissie stelt subsidie beschikbaar voor de ontwikkeling van AI-factories, maar vereist dat het ontvangende land (of consortium) 50 procent van de financiering zelf bijdraagt. SURF is namens Nederland verantwoordelijk voor het aanvragen van de subsidie en heeft de ervaring, expertise en infrastructuur om de mogelijke uitvoering van de AI-factory op zich te nemen. De Nederlandse overheid en de provincie Groningen onderzoeken momenteel hoe zij kunnen bijdragen aan de benodigde cofinanciering.

Deadline voor subsidieaanvraag

Begin mei 2025 is de deadline voor het indienen van de subsidie-aanvraag bij de Europese Commissie. Daarnaast wordt onderzocht of en hoe de risico’s van deze grootschalige faciliteit voor de SURF organisatie afgedekt kunnen worden. De komende periode wordt duidelijk of en hoe de rijksoverheid en de provincie Groningen willen participeren.