Drie studenten werken in de bilbiotheek van de UvA op hun laptops.
Nieuws

SURF test volwassenheidsmodel voor AI-ethiek

Door de snelle ontwikkelingen in kunstmatige intelligentie (AI) staan organisaties voor nieuwe ethische uitdagingen. Daarom hebben we binnen SURF een pilot uitgevoerd met een speciaal ontwikkeld volwassenheidsmodel voor AI-ethiek. Dit model ondersteunt instellingen bij het maken van ethische keuzes en helpt deze keuzes te verankeren in hun strategieën.

Het volwassenheidsmodel, ontwikkeld door de Ethical Data Science Association (EDSA), geeft instellingen inzicht in hun volwassenheid op het gebied van AI-ethiek. Het model beoordeelt zes belangrijke dimensies, zoals bewustzijn, beleid en ontwikkelprocessen, en biedt praktische handvatten om verantwoord AI-gebruik te bevorderen. Het model helpt niet alleen om ethische vraagstukken gestructureerd aan te pakken, maar ook om te voldoen aan wet- en regelgeving, zoals de aankomende AI Act.

Gestructureerde aanpak

De pilot liet zien dat een gestructureerde aanpak rondom AI-ethiek essentieel is. Het volwassenheidsmodel bleek een effectief instrument om instellingen te ondersteunen bij: 

  • Het verhogen van bewustzijn en betrokkenheid binnen de organisatie.
  • Het op gang brengen van gesprekken over ethische vraagstukken.
  • Het vormgeven van AI-ethische strategieën.

Instellingen die deelnamen aan de pilot waardeerden vooral de praktische toepasbaarheid van het model en de stimulans om interne processen kritisch te bekijken.

Samenwerking als sleutel tot succes

Een belangrijke uitkomst van de pilot is het besef dat samenwerking tussen instellingen onmisbaar is. Door kennis en ervaringen te delen, kunnen instellingen samen de uitdagingen van AI-ethiek aanpakken. Deze samenwerking versterkt niet alleen het leerproces, maar draagt ook bij aan het ontwikkelen van gezamenlijke best practices.

Aanbevelingen 

De pilot benadrukt een aantal belangrijke lessen:

  • Neem ethiek structureel op in de langetermijnstrategie van de organisatie.
  • Betrek ethische overwegingen al bij de inkoop en implementatie van AI-systemen.
  • Werk samen met andere instellingen om kennis te delen en elkaar te versterken.

Voor SURF-leden biedt dit model een concrete stap naar een toekomst waarin AI verantwoord en ethisch kan worden ingezet. Door het volwassenheidsmodel te gebruiken, kunnen instellingen niet alleen intern groeien, maar ook een voorbeeld stellen voor andere organisaties binnen en buiten de sector.

Meer inzichten lees je in het reflectierapport over de pilot.

Gerelateerde onderwerpen: