SURF en Universiteiten van Nederland verkennen samen Mastodon als open source platform voor het onderwijs en onderzoek in Nederland. Waarbij publieke waarden voorop staan. In februari 2023 zijn we met een pilot gestart. Doe mee en ontdek hoe studenten, onderzoekers, medewerkers en instellingen laagdrempelig met Mastodon kunnen experimenteren.
Hoe werkt Mastodon?
Mastodon lijkt op het eerste gezicht veel op Twitter. Maar er zijn belangrijke verschillen waardoor het gezien wordt als een betrouwbaar, constructiever alternatief. Mastodon kan bijvoorbeeld niet geregeerd worden door één organisatie laat staan door één persoon. Hoe zit Mastodon dan wel in elkaar?
De meeste sociale media bepalen zelf wat mag en wat niet mag
Twitter (evenals veel andere platformen) is één platform, één omgeving waar alle gebruikers en berichten zijn opgeslagen. Dat platform is in handen van één bedrijf, dus gebruikers zijn afhankelijk van dat bedrijf en zijn (commerciële) businessmodellen: Twitter bepaalt wat mag en wat niet mag, en bepaalt met algoritmen ook voor een groot deel welke berichten gebruikers in hun tijdlijn te zien krijgen. En ook niet onbelangrijk: Twitter bepaalt welke gegevens het verzamelt over zijn gebruikers.
Mastodon werkt anders: decentraal
Mastodon werkt anders. De Mastodon-software is open source en bestaat uit een decentraal netwerk van Mastodon-servers die onderling met elkaar verbonden zijn. Iedereen kan zelf een Mastodon-server opzetten, dit zijn er wereldwijd inmiddels duizenden. Gebruikers maken een account bij een van de servers en kunnen zo elkaars berichten (toots geheten) lezen en erop reageren. Ze kunnen gebruikers op hun eigen server volgen, maar ook gebruikers die zijn aangesloten bij andere servers in het netwerk.
Je kunt het vergelijken e-mail: of je nou werkt met Gmail, Apple-mail of het mailsysteem van je werkgever, je hebt een account nodig op een van die systemen maar je kunt vervolgens e-mails uitwisselen met iedereen. Ook als de ander een ander mailsysteem gebruikt.
Niemand is eigenaar van Mastodon
Omdat de broncode van Mastodon openbaar is, kan iedereen een Mastodon-server (ook wel: Mastodon-instantie) opzetten en die aansluiten op het bestaande netwerk van Mastodon-servers. Er is dus niemand die controle kan krijgen over Mastodon als geheel. Iedere server (community) bepaalt zelf gedragsregels die gelden voor die specifieke server en kan daarop toezien. En kan dus ook besluiten om verbindingen met servers te verbreken die structureel tegen die gedragsregels ingaan.
Geen algoritmes die je tijdlijn bepalen
Mastodon geeft je ook veel meer vrijheid in wat je te zien krijgt dan commerciële platformen. Er is geen algoritme dat reclames of berichten van andere gebruikers in je tijdlijn pusht, omdat ze geld opbrengen of meer kliks genereren. Je kunt bij Mastodon je tijdlijn zo instellen dat je de toots ziet van gebruikers op ‘jouw’ server of van gebruikers op servers verbonden met ‘jouw’ server. Maar er verschijnen geen berichten waar je niet zelf om gevraagd hebt, behalve als iemand die jij volgt een bericht van een ander doorplaatst (boost).
Aan de slag
- Wil je zelf aan de slag met Mastodon op de SURF-server? Ga dan direct naar social.edu.nl
- Hulp nodig bij het starten met Mastodon? Lees deze tutorials, onder andere over het aanmaken van een account. Dit werkt anders dan bij andere Mastodon-servers!
- Wil je als instelling de Mastodon-pilotomgeving beschikbaar maken voor je gebruikers? Lees de handleiding.