Yoda Hosting: research data management wordt eindelijk veilig en gemakkelijk

“Onderzoekers van de VU kunnen Yoda sinds kort gebruiken, en nu kunnen we de vraag al bijna niet meer aan. En dat is mooi want dit platform voor research data management is veiliger en gebruiksvriendelijker dan andere oplossingen.” Marcel Ras is manager van het Netwerk Research Data Support bij de VU en tevreden over Yoda. Maar wat is het en wat is er dan zo goed aan?

Marcel Ras vertelt: “Het grote voordeel van Yoda is dat onderzoekers er hun data tijdens de onderzoeksfase in kunnen opslaan, maar ook de data kunnen archiveren na het onderzoek. Dat kan beide in één omgeving gedaan worden en gedocumenteerd. Yoda is ook geschikt voor de verwerking van grote volumes aan data.”

Infrastructuur met aan elkaar gekoppelde onderzoeksdiensten

Portretfoto van Marcel Ras — Marcel Ras, manager Netwerk Research Data Support bij de VU

Eigenlijk is Yoda een managementinterface boven op een heleboel onderliggende, aan Yoda gekoppelde onderzoeksdiensten en -applicaties. iRods vormt de onderliggende infrastructuur. Een belangrijke functie van Yoda is dat je daarmee onderzoeksdata kunt documenteren, beheren en van metadata voorzien. Daarnaast zijn er bijvoorbeeld diensten gekoppeld voor korte- en langetermijnopslag (onder andere Object Store).

Research data management gebruikersvriendelijker

“Yoda is de laatste schakel in onze infrastructuur”, vervolgt Marcel. “Voorheen hadden we geen oplossing waarmee de onderzoeker het datamanagement voor het hele onderzoeksproces kon regelen. En moesten data dus altijd getransporteerd worden tussen systemen. Nu bieden we vanuit de onderzoeksondersteuning een omgeving waar de onderzoeker zelf alles kan doen. Dat is een stuk gebruikersvriendelijker, en het is daarmee ook makkelijker om te voldoen aan de FAIR-principes (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable).”

“Yoda kan veel verschillende soorten datasets aan. Dat maakt het heel breed inzetbaar.”

Geen data meer heen en weer sturen

Naast gebruikersvriendelijk is datamanagement met Yoda ook veiliger, en dat is eigenlijk nog belangrijker wat Marcel betreft. De VU heeft Yoda namelijk geschikt verklaard voor de verwerking van privacygevoelige data. Marcel: “Dat betekent dus dat onderzoekers van de VU – die zich vaak niet bewust zijn van de privacygevoeligheid van bepaalde data – hun werk in Yoda kunnen doen zonder de privacy van proefpersonen te schenden.”

Meer controle over datamanagement

Met Yoda heeft de VU al met al meer controle over datamanagement. De VU levert en beheert deze zelf. Daardoor hoeven onderzoekers niet meer uit te wijken naar oplossingen waar de onderzoeksondersteuners geen zicht op hebben. Marcel: “We kunnen nu zeggen: we hebben een datamanagementsysteem waar je als onderzoeker gegarandeerd veilig en privacyvriendelijk je data in kunt opslaan, verwerken, van metadata voorzien en archiveren. We kennen het systeem en kunnen daardoor ook beter ondersteuning bieden.”

“Het is fijn dat een landelijk opererende, gespecialiseerde partij de hosting doet, dat biedt ons als universiteiten schaalvoordeel.”

Inzetbaar voor veel verschillende soorten datasets

De VU stelt het gebruik van Yoda niet verplicht, maar het biedt zoveel voordelen dat de populariteit snel stijgt. Vanuit veel faculteiten komen aanvragen voor het gebruik van Yoda: van gedrags- en bewegingsleer tot geesteswetenschappen en de bètafaculteit. Marcel: “Dat is nog een laatste eigenschap van Yoda die ik wil noemen: het kan veel verschillende soorten datasets aan. Dat maakt het heel breed inzetbaar”.

Yoda als standaard voor research data management

Marcel hoopt dat steeds meer universiteiten en andere instellingen Yoda gaan gebruiken. “We willen Yoda graag als standaard voor research data management positioneren. En dat kan beter als er meer onderzoekers zijn die het al gebruiken. Volgens mij zijn we aardig op weg om dat te bereiken.”

Meer weten?

Yoda Hosting: sterker door samenwerking

Yoda is een opensource-applicatie, ontwikkeld is door de Universiteit Utrecht. De applicatie was zo veelbelovend dat een aantal andere universiteiten, waaronder de VU, hem ook wilden gaan gebruiken. Vanuit die gezamenlijke behoefte is het Yoda Consortium opgezet, waarin de zes deelnemende universiteiten en SURF werken aan de doorontwikkeling van Yoda, en praten over zaken als gebruikersbehoeften.

SURF host Yoda voor de instellingen (via de dienst Yoda hosting) en is vanuit die rol betrokken bij het consortium. Zo hoeven de instellingen zelf minder kennis op te bouwen van de technologie achter Yoda en iRODS, en kost het ze minder tijd, menskracht en hardware. Marcel: “SURF is de belangrijkste cloudprovider voor datamanagementoplossingen. Het is fijn dat een landelijk opererende, gespecialiseerde partij de hosting doet, dat biedt ons als universiteiten schaalvoordeel. Met SURF werken we goed samen.”

“Object Store leent zich goed voor het opslaan van data die je snel en vaak moet kunnen benaderen”

Object Store: grote hoeveelheden data opslaan

Object Store is een van de diensten die aangesloten kan worden op Yoda Hosting. Deze SURF-dienst is bij uitstek geschikt voor het opslaan van grote hoeveelheden en verschillende soorten onderzoekdata. De opslagruimte kan onbeperkt groeien, terwijl de data snel en eenvoudig toegankelijk blijven. Object Store wordt veel gebruikt als online dataopslag binnen een iRODS-toepassing, waardoor het mogelijk is om geografisch verspreide data als één geheel beschikbaar te maken.

Voor de VU is het een voordeel dat Object Store heel schaalbaar is. Marcel Ras: “We weten nu al dat met name projecten op de bèta-faculteit de komende jaren vele terabytes aan data willen opslaan, dus we zijn nu al bezig met het inkopen van meer dataruimte.”

Object store wordt bij de VU vooral ingezet voor het opslaan van data in de actieve fase van het onderzoek. “Object Store leent zich goed voor het opslaan van data die je snel en vaak moet kunnen benaderen”, aldus Marcel. “Voor de archivering van data, dus langetermijnopslag, krijgen we binnenkort de beschikking over tape storage. Dat is een mooie aanvulling op Object Store”.

Tekst: Jan Michielsen