Meer inzicht in aardbevingen met behulp van seismische data

Europese organisatie

Aardbevingen associëren we in Nederland vooral met de gaswinning in Groningen waar een uitgebreid netwerk van instrumenten continu de bodembeweging meet. Data van dit netwerk wordt continu verzameld en geanalyseerd door het KNMI en opgeslagen in het datacentrum van ORFEUS. Dr. Reinoud Sleeman, seismoloog, leidt het ORFEUS datacentrum: “ORFEUS is een Europese organisatie die al ruim 25 jaar bestaat. Het doel ervan is de seismologie binnen Europa te coördineren en te organiseren en zowel data als services bij elkaar te brengen voor de gemeenschappelijke gebruikersgroep. Eén van de belangrijkste onderdelen is het ORFEUS datacentrum, dat we huisvesten bij het KNMI.”

Onderling gekoppelde data-archieven

Het verzamelen, toegankelijk maken en beheren van seismische data is een speerpunt binnen de Europese Unie. Het Europese subsidieprogramma Horizon 2020 omvat daar dan ook een specifiek programma voor: het European Plate Observing System (EPOS). Dataopslag en –verwerking is een cruciaal onderdeel van dit systeem, aldus Sleeman: “ORFEUS is begonnen als een gecentraliseerd data-archief. Maar vanwege de sterke groei in diversiteit en omvang van data en vanuit lange termijn beheersaspecten is recent gekozen voor een systeem van onderling gekoppelde data-archieven binnen Europa. Dat gekoppelde systeem noemen we EIDA: het European Integrated Data Archive.”

Veilig data repliceren met B2SAFE

In 2014 heeft KNMI/ORFEUS samen met SURF binnen het Europese project EUDAT een nieuwe dienst geïmplementeerd om data veilig te repliceren: B2SAFE. Luca Trani, als onderzoeker verbonden aan KNMI/ORFEUS, legt uit: “We wilden deze operatie om te zien wat het voor onze onderzoeksgemeenschap kan betekenen. We hebben daartoe het volledige ORFEUS-archief (ongeveer 30 terabyte) gerepliceerd naar de database van SURF. Maar die replicatie omvat meer dan een kopie: de dataset wordt tegelijkertijd voorzien van Persistent Identifiers (PID’s). Het gebruik van PID’s zal o.a. de beschikbaarheid van data op lange termijn verbeteren.”

Data verder ontsluiten

Zowel Sleeman als Trani is positief over de samenwerking: “Alles is soepel verlopen. We zijn nu onderdeel van het gebruikersproject rond B2SAFE. We willen op deze basis verder werken en nagaan of we nieuwe diensten kunnen toevoegen. We zijn in het bijzonder geïnteresseerd in diensten om de data verder te ontsluiten. Maar we kijken ook naar de mogelijkheid om gebruik te maken van de rekenfaciliteiten bij SURF. Het feit dat de gerepliceerde dataset zich heel dicht bij die faciliteiten bevindt, is een groot voordeel voor onze gebruikersgemeenschap.”