Wat je moet weten over... supercomputing

Supercomputing: sterke rekenkracht voor wetenschap en innovatie

Supercomputing speelt een cruciale rol in wetenschappelijk onderzoek en technologische ontwikkeling. In de nieuwste aflevering van onze SURFshort-podcast vertelt Valerio Condreanu, teamlead High Performance Computing and Visualization bij SURF, over de mogelijkheden en uitdagingen van supercomputers. Wat maakt supercomputing zo belangrijk voor Nederland en hoe kunnen onderzoekers hier optimaal gebruik van maken? In deze samenvatting lees je de belangrijkste onderwerpen uit de podcast.

Wat is supercomputing eigenlijk?

"Supercomputing is het gebruik van meerdere krachtige computers die samenwerken via een snel netwerk en gedeelde opslag," legt Valerio uit. Deze systemen voeren gezamenlijk complexe berekeningen uit die te groot zijn voor een enkele computer. Denk aan simulaties voor klimaatonderzoek of het trainen van AI-modellen. Supercomputers zoals Snellius en LUMI maken het mogelijk om dit soort rekenintensieve taken in een fractie van de tijd uit te voeren. 

Van Snellius tot LUMI: toegang tot Europese rekenkracht

Nederland beschikt over de nationale supercomputer Snellius, maar onderzoekers hebben ook toegang tot de Europese supercomputer LUMI. "Lumi is één van de krachtigste systemen ter wereld en biedt een groot aantal GPU’s," zegt Valerio. Deze toegang is volgens hem essentieel voor het uitvoeren van grootschalige AI-experimenten. "Dankzij de investeringen van de Nederlandse overheid kunnen onderzoekers binnen enkele weken gebruikmaken van LUMI, in plaats van maanden te wachten via het standaard Europese aanvraagproces." Lees meer over toegang tot de supercomputers op de pagina's van Snellius en LUMI.

Het belang van snelheid: waarom snel toegang hebben tot rekenkracht essentieel is

Valerio benadrukt dat snelle toegang tot rekenkracht een groot verschil kan maken. "Onderzoek dat normaal maanden zou duren, kan via Snellius of LUMI binnen enkele weken worden voltooid." Deze snelheid is cruciaal voor wetenschappelijke doorbraken, vooral in competitieve onderzoeksgebieden zoals AI en genetica. 

Kunnen we concurreren met big tech?

Hoewel LUMI krachtig is, blijven de systemen van grote technologiebedrijven zoals Microsoft en Meta nog veel groter. "We hoeven niet per se te concurreren met big tech," zegt Valerio. "Het gaat erom dat we onze middelen optimaal benutten. We moeten slimme algoritmes ontwikkelen die specifiek zijn afgestemd op onze systemen." Volgens Valerio is het efficiënter gebruik van bestaande infrastructuur minstens zo belangrijk als het beschikken over de grootste systemen. 

De toegankelijkheid van supercomputing: werken aan gebruiksgemak

"Supercomputers zijn niet per se moeilijk te gebruiken, maar vereisen wel enige technische kennis, zoals het werken met de command line  ," vertelt Valerio. Om drempels te verlagen, ontwikkelt SURF webinterfaces. "We willen dat onderzoekers zelfs vanaf hun telefoon toegang hebben tot de rekenkracht." Door de toegankelijkheid te vergroten, wordt supercomputing breder inzetbaar, ook voor onderzoekers zonder uitgebreide technische achtergrond. 

Investeringen en uitdagingen: loopt Nederland achter?

Volgens Valerio investeert Nederland relatief weinig in supercomputing vergeleken met andere Europese landen, zoals bijvoorbeeld Finland. "Dat heeft invloed op de capaciteit die we kunnen bieden," merkt hij op. Daarom werkt SURF aan een strategie om de beschikbare middelen beter te benutten en grootschalige wetenschappelijke projecten mogelijk te maken. "We richten ons op het efficiënt gebruik van de systemen die we al hebben."

Duurzaamheid in supercomputing: het energieverbruik aanpakken

Het verlagen van het energieverbruik is een belangrijke uitdaging in supercomputing. "GPU’s kunnen voor specifieke taken veel efficiënter zijn dan traditionele CPU’s, wat helpt om het energieverbruik te verminderen," legt Valerio uit. Ook noemt hij verbeterde koelsystemen als een manier om de duurzaamheid van supercomputers te vergroten. "We moeten blijven innoveren op het gebied van energie-efficiëntie.”

Tips van Valerio: meer over supercomputing

Valerio raadt aan om de rapporten van PRACE en de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek strategie (NWO) te lezen voor wie meer wil leren over de ambities en toekomst van supercomputing in Europa en Nederland.