Samenwerken bij onderzoek is de spil bij het realiseren van transities
Samenwerking tussen universiteiten, hogescholen, en het mbo is cruciaal om de grote maatschappelijke opgaven aan te pakken. Het is daarom belangrijk dat onderzoekers weten wie bij andere instellingen aan welk onderzoek werkt. Het nieuwe platform Publinova maakt het onderzoek van hogescholen voor iedereen vindbaar en zichtbaar.
Het platform is samen met hogescholen ontwikkeld en nu het er is, kunnen onderzoekers makkelijker samenwerken of voortborduren op eerder onderzoek buiten de eigen instelling. Alleen zo kunnen gezamenlijk grote opgaven als gevolgen van vergrijzing of klimaatverandering aanpakken.
Wat is het belang van praktijkgericht onderzoek voor de grote transities, en hoe draagt Publinova bij aan samenwerking tussen de sectoren? We vroegen het Jouke de Vries, voorzitter van het college van bestuur van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), Saskia te Velde, programmamanager bij het Kenniscentrum Gezond & Duurzaam leven en senior onderzoeker bij het Lectoraat Innovatie van Beweegzorg van de Hogeschool Utrecht (HU), en Jorick Scheerens, programmadirecteur van Stichting Practoraten.nl.
Over Publinova
Het platform geeft de mogelijkheid om praktijkgericht onderzoek van hogescholen in verbinding te brengen met de wereld en de impact van praktijkgericht onderzoek te vergroten. Het biedt ruimte voor het presenteren van informatie over onderzoekers, onderzoeksprojecten en resultaten, maar je kunt er ook op zoek gaan naar andere onderzoeken, publicaties, betrokken personen of instellingen.
Jouke de Vries, Rijksuniversiteit Groningen
Wisselwerking tussen sectoren
Voor het aanpakken van grote transities, zoals de Sustainable Development Goals, is een combinatie van fundamenteel en praktijkgericht onderzoek nodig, zegt Jouke de Vries. “Universiteiten en hogescholen hebben elk een eigen rol. Universiteiten staan bekend om hun door nieuwsgierigheid gedreven en wetenschappelijk onderzoek. Het onderzoek van hogescholen is veelal meer toepassingsgericht. Al is het onderscheid tegenwoordig minder scherp en is er een steeds grote wisselwerking. Het verschil is vooral dat hogescholen in hun onderzoek veel meer bezig zijn met de instrumenten om tot oplossingen te komen.”
"Er is een steeds grote wisselwerking tussen onderzoek van hogescholen en universiteiten.”
“Het interessante is dat het onderzoek van hogescholen en universiteiten steeds meer bij elkaar komt en dat ook het mbo meegaat doen”, vervolgt De Vries. “Voor alle grote transities heb je alle drie die types instellingen nodig. We zien dan ook dat de samenwerking toeneemt. De solar race car is een mooi voorbeeld. Die wordt gemaakt door wo-, hbo- en mbo-studenten.”
"De solar race car wordt gemaakt door wo-, hbo- en mbo-studenten"
Hybride vakgroepen
De RUG werkt al volop samen met hogescholen en het mbo. De Vries geeft enkele voorbeelden. “Op de Greenwise Campus werken we samen met hogeschool NHL Stenden, Drenthe College, de provincie Drenthe en de gemeente Emmen. Bijvoorbeeld aan renewable plastics om vervuiling aan te pakken. En met de Hanze hebben we hybride vakgroepen op het gebied van de energietransitie met hoogleraren, lectoren en soms een practor uit het mbo. De RUG doet fundamenteel onderzoek naar waterstof. De hogescholen onderzoeken hoe we waterstof bij woningen en bedrijven krijgen, en vervolgens heb je daar mbo-technici bij nodig.”
Een platform als Publinova bevordert dit soort samenwerking, stelt De Vries. “Via Publinova kunnen onderzoekers van universiteiten, hbo en mbo elkaar makkelijker vinden. Dat is belangrijk, want we willen geen fusie – dat kost te veel energie, maar op thema’s kunnen we heel goed samenwerken. En als het onderzoek op Publinova open access gepubliceerd wordt, kunnen onderzoekers, bedrijven en burgers er kennis van nemen en erop verder bouwen.”
Saskia te Velde, Kenniscentrum Gezond & Duurzaam leven, Hogeschool Utrecht
Onderzoek met en voor de praktijk
Ook volgens onderzoeker Saskia te Velde van de HU is onderzoeksamenwerking tussen wo, hbo en mbo essentieel voor het realiseren van transities. “De drie types onderzoek vullen elkaar aan en overlappen. Een belangrijk kenmerk van praktijkgericht onderzoek door hogescholen is dat dit altijd met en voor de praktijk wordt uitgevoerd. Dat vraagt om een andere methodologie die rekening houdt met niet-gecontroleerde omgevingen en we hebben een verbindende rol tussen onderzoek, onderwijs en praktijk.”
“Voor het laten zien van producten, apps, toolkits en prototypes als resultaten van praktijkgericht onderzoek is Publinova essentieel.”
Saskia is behalve onderzoeker ook programmamanager bij het Kenniscentrum Gezond & Duurzaam leven van de HU en ziet dat samenwerking tussen de sectoren steeds vaker een voorwaarde is bij subsidieaanvragen. “Het is dus belangrijk dat we van elkaar weten wat we doen. Publinova kan daarbij helpen.”
Producten, apps, prototypes
Praktijkgericht onderzoek levert naast artikelen ook andere onderzoeksresultaten op, schetst Saskia. “Denk aan handleidingen, apps, producten, prototypes en technologieën, zoals sensoren. Artikelen kunnen we publiceren op platforms als Research Gate, maar voor het laten zien van producten, apps, toolkits en prototypes is Publinova essentieel. Tijdens een bijeenkomst van Regieorgaan SIA hoorde ik laatst dat technische universiteiten ook interesse hebben om dit soort onderzoeksresultaten te publiceren op Publinova. Want in platforms als het eerder genoemde Research Gate kunnen deze producten niet worden opgenomen.”
Onderzoeksresultaten van Hogeschool Utrecht vanuit project Troef gericht op de energietransitie. Foto: Femke van den Heuvel.
Saskia vindt het belangrijk dat de onderzoeksresultaten van hogescholen, maar ook van andere instellingen die zijn gefinancierd met publiek geld, open access gepubliceerd worden. “Van wat we met overheidsgeld ontwikkelen moet iedereen kunnen profiteren. Open science draagt bovendien bij aan de transparantie en kwaliteit van het onderzoek. Je kunt bijvoorbeeld je onderzoeksopzet delen voor je start met je onderzoek.”
Mogelijke partners
Het is van belang dat onderzoeksprojecten en -resultaten zichtbaar zijn voor mogelijke onderzoekpartners, zegt Saskia. “Ons kenniscentrum wil samenwerken met gemeenten, GGD’en, beroeps- en welzijnsorganisaties, en bedrijven die nieuwe technologie ontwikkelen. Op Publinova kunnen we laten zien wat we doen.”
Maar Publinova gaat alleen goed werken als méér hogescholen meedoen, meent Saskia. Dat is waar nu hard aan wordt gewerkt. “Publinova moet goed gevuld zijn en koppelingen met de onderzoekregistratiesystemen van de hogescholen moeten beter werken. Het uitgangspunt is dat wat onderzoekers in het registratiesysteem zetten automatisch in Publinova komt. Die koppeling werkt helaas nog niet altijd goed.”
“Verder moet Publinova meer bekendheid krijgen in de buitenwereld. Bijvoorbeeld via een campagne.” Bestuurders van hogescholen hebben zich inmiddels gecommitteerd aan Publinova. Nu is het moment om ervoor te zorgen dat eerst die zaken geregeld worden, die nodig zijn om Publinova goed te laten werken. “We kunnen pas campagne voeren als de koppelingen goed werken en Publinova goed gevuld is.”
“Voor practoraten is het heel nuttig dat we op Publinova kunnen zien wie waar aan werkt.”
Jorick Scheerens, Stichting Practoraten.nl
Aansluiten bij bestaande kennis
Publinova is heel waardevol voor practoraten, zegt Jorick Scheerens, directeur van Practoraten.nl. “Practoraten doen praktijkgericht onderzoek om het mbo-onderwijs beter aan te laten sluiten bij de beroepspraktijk. Door de maatschappelijke vraagstukken die nu urgent zijn, verandert de beroepspraktijk en is het nodig het mbo-curriculum aan te passen. Practoraten geven inzicht in de stand van kennis op specifieke thema’s. We kijken altijd eerst welke kennis er al is. Het is dus heel nuttig dat we op Publinova kunnen zien wie waar aan werkt.”
Als onderzoeksresultaten op Publinova open access gepubliceerd worden, is dat heel fijn, benadrukt Jorick. “Want omdat mbo’s geen erkende kennisinstellingen zijn, hebben we geen toegang tot niet open access gepubliceerd onderzoek.” Jorick hoopt dat het onderzoek van practoraten ook op Publinova kan komen. “Nu kunnen alleen onderzoekers en lectoren van hogescholen op Publinova publiceren. We zorgen uiteraard voor onderzoek van hoge kwaliteit!”
Alle hogescholen zijn per 1 juli 2024 afnemer van Publinova en kunnen worden aangesloten. Met deze ontwikkeling is het de verwachting dat in de komende tijd meer resultaten van praktijkgericht onderzoek van hogescholen op Publinova beschikbaar komen. Uiteindelijk krijgt zo de hele hbo-sector een plek op dit platform. Neem een kijkje op Publinova en ontdek onderzoeksresultaten van hogescholen.
Tekst: Anneke de Maat
