Naar een CO2-neutrale IT: tien tips van de TU Delft

1. Slimmere computing 

“Zowel hardware, software als gebruik kunnen veel efficiënter. Ik ben zelf geen programmeur, maar ik heb begrepen dat veel programma’s die we gebruiken suboptimale versies zijn van wat ze zouden kunnen zijn, omdat ze in de loop der jaren steeds zijn aangepast. Als je de tijd neemt om alle algoritmes te herprogrammeren, kun je energie besparen. Daarnaast kun je nadenken over je dataopslag. Niet van alles en nog wat bewaren, want dat kost veel serverruimte en dus energie.”

“In het vakgebied van de computerwetenschap zijn ze hier gelukkig wel mee bezig. Op de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica wordt onderwezen hoe je slimmer kunt programmeren, en bij Natuurkunde wordt gewerkt aan computers die sneller en efficiënter data verwerken. Maar wetenschappers die met computersystemen werken zonder dat ze het fijne weten van software en hardware, hebben weinig inzicht in hun energieverbruik. Het zou goed zijn om daar meer cijfers over te hebben, zodat je realtime kunt zien hoeveel je aan het gebruiken bent. Dat bewustzijn moet groeien.”

2. Maak met AI een digitale tweeling van het energiesysteem 

“De onderzoeksgroep van Peter Palensky en Pedro Vergara bouwt een digital twin van het energiesysteem op de campus om meer inzicht te krijgen in het gebruik. Een digital twin combineert simulaties met realtime-metingen, zodat de simulaties steeds exacter worden.  Na een paar jaar meten kan AI het gaan overnemen. Dan krijg je een voorspellend systeem: als we aan deze knop draaien, wat betekent dat dan voor het gas- en elektriciteitsgebruik op de campus?”

3. Meer thuiswerken en onderwijs op afstand

“In mijn promotieonderzoek heb ik onderzocht of thuiswerken, wat toen telewerken heette, een positieve invloed zou hebben op de milieuprestatie van kantoorgebouwen. Dat bleek zo te zijn, want je bespaart op woon-werkverkeer. Maar het heeft pas echt een groot effect als we dan ook minder gebouwen gaan gebruiken, dus de gebouwen kleiner maken of de ruimte met meer mensen delen. Ik ben wel benieuwd naar het effect van meer online vergaderen en online events, oftewel reisbewegingen versus dataverkeer. Dat zou ook nog een onderzoek verdienen.”

4. Recycle elektronisch afval 

“Ik ben net verhuisd en kwam een TU-laptop en een TU-telefoon tegen, die ik nooit heb ingeleverd. Eigenlijk zou inleveren standaard moeten zijn. Dat moeten we nog beter organiseren op de TU, zodat waardevolle metalen kunnen worden hergebruikt. Ik denk ook dat we toe moeten naar langer gebruik van apparaten. Het is eigenlijk heel raar als je na twee jaar een nieuwe mobiele telefoon kunt nemen, ook als de oude nog prima werkt.” 

5. Maak afspraken met leveranciers

“Wij hebben als universiteit natuurlijk niet de faciliteiten om die grondstoffen te herverwerken, dus we willen in een nieuw inkoopbeleid afspreken dat leveranciers gebruikte producten terugnemen en recyclen. Leveranciers die hun eigen producten niet willen terugnemen, moet je eigenlijk niet vertrouwen, dan is er iets mis met hun product of bedrijfsfilosofie.”

6. Hergebruik restwarmte van je datacenter 

“Op onze Zuidcampus wordt dat nu serieus bekeken. Daar staan twee datacenters, een van de TU Delft en een van een commerciële partij, die hetzelfde probleem hebben: ze gebruiken veel energie, moeten veel koelen, en de afvalwarmte wordt de lucht ingeblazen. Dat is verspilde energie die in de zomer ook nog bijdraagt aan de opwarming van de stad. Daarom gaan we op de Zuidcampus een eigen warmtenet bouwen met een warmte-koude-opslag, waarbij restwarmte in de grond wordt opgeslagen. De datacenters kunnen een bron zijn van die warmte. Eén datacenter kan een hele wijk verwarmen.”

7. Vervang dieselgeneratoren die noodstroom leveren in datacenters

“Een onderzoeker die we daarvoor hebben aangetrokken, is verschillende alternatieven aan het vergelijken, waaronder batterijen, waterstof, een vliegwiel en biobrandstoffen. Het gaat niet om gruwelijk veel brandstof die we per jaar verstoken voor die back-up power, maar het is ook symbolisch: het moet leiden tot algehele vervanging van fossiele energie en tot inzicht in de beste wijze van energieopslag.”

8. Betrek de hele community erbij: top-down én bottom-up

“Op de werkvloer zit veel kennis over energie, maar het is ook belangrijk dat je commitment hebt van het bestuur en dat zij middelen beschikbaar stellen. We hebben een goede onderbouwing voor onze plannen moeten geven. Na een ronde langs allerlei diensten, faculteiten, medewerkers en studenten, hebben we eerst een actieplan opgesteld, waar het bestuur een klap op heeft gegeven.”

“Vervolgens hebben we uitgewerkt hoeveel investeringen nodig zijn, en die begroting is ook goedgekeurd door het College van Bestuur. We hebben in totaal 100 miljoen euro voor de verduurzaming van de campus. Daarvan gaat 95 miljoen naar gebouwen, facilitaire zaken, groenbeheer en hardware, en 5 miljoen is voor evenementen, onderzoeken en beleidsaanpassingen om gedragsverandering te stimuleren.”

“Energiebesparing levert natuurlijk ook geld op. Het nieuwe onderwijsgebouw Echo produceert iets meer energie dan het gebruikt. Investeren in zonnepanelen en andere vormen van energiebesparing verdient zich in een aantal jaar terug. Maar sommige dingen zijn niet zo makkelijk in geld uit te drukken. Circulaire of natuurlijke materialen zijn duurder, maar hebben wel een positief effect op de CO2-uitstoot en de biodiversiteit. CO2-compensatie door bossen aanplanten kost ook geld. Dus op die manier kun je ook dit toch vertalen naar een prijs, iets wat mensen makkelijk begrijpen. Dan wordt het aantrekkelijk om ook dingen te doen die niet direct geld opleveren.”

9. Een themateam helpt om alles in kaart te brengen 

“Toen ik begon heb ik twaalf thema’s geformuleerd die belangrijk zijn om duurzaamheid op de campus aan te pakken, waaronder ict, AI en datamanagement. Ik heb wetenschappers en ict-ondersteuners uitgenodigd om mee te denken in een themateam. Inmiddels zijn we drie jaar verder en zijn alle thema’s in de organisatie belegd. Ict’ers en datamanagers moeten nu zelf aan de slag met het reduceren van hun energiegebruik. Decanen en directeuren hebben ook de opdracht gekregen van het CvB om hierop te letten en daarvoor hebben we lokale duurzaamheidscoördinatoren benoemd in elke faculteit en dienst.”

10. Meten is weten

“Daar ben ik heilig van overtuigd. Ten eerste om te zien waar we staan. Maar ik wil ook weten: hebben de acties die we ondernemen ook effect? Het energiegebruik van al onze gebouwen wordt gemonitord, maar in het project Brains 4 Buildings van Laure Itard wordt dat nu veel gedetailleerder gemeten. We maken elk jaar een CO2-rapportage, en dan zien we ook of het voldoende vooruitgaat. Doordat de TU groeit, zien we dat het energiegebruik als geheel nog niet omlaaggaat, maar per persoon wel.”

Meer lezen: 

• https://www.tudelft.nl/en/sustainability/it-data-management-ai
• https://www.tudelft.nl/en/sustainability

Tekst: Josje Spinhoven
Headerfoto: Het energie-opwekkende gebouw Echo (foto Evabloem)