10 jaar open en online onderwijs: de beste tools en inzichten op een rij

Het geld voor de stimuleringsregeling werd destijds beschikbaar gesteld door oud-minister Jet Bussemaker. In acht subsidierondes tussen 2015 en 2022 konden projectleiders, docenten, en onderwijskundigen subsidie aanvragen om het onderwijs te verbeteren. Die leidde tot 103 projecten die zonder de regeling niet van de grond waren gekomen.  

Innovatieve projecten 

Zo bundelden hogescholen hun krachten in het project Samen hbo Verpleegkunde om beter lesmateriaal voor de opleiding verpleegkunde te ontwikkelen. Andere waardevolle initiatieven zijn het modulaire open online tekstboek Environmental Toxicology en de tool Virtuele Kleuterklas, waarin studenten in een gesimuleerde omgeving groepsgesprekken en klassenmanagement kunnen oefenen. 

Onderwijstools 

Ook individuele docenten en onderzoekers droegen bij aan de vernieuwing. Paul Gobée, winnaar van de SURF Onderwijsaward 2024, ontwikkelde AnatomyTOOL, een platform met duizenden open anatomische afbeeldingen en oefenvragen. Een ander succes is IGuideMe, een tool waarmee studenten via dashboards inzicht krijgen in hun leerproces. "Het laat zien hoe technologie kan bijdragen aan verdieping van het leerproces," zegt projectleider Erwin van der Vliet. Ook projecten op het gebied van peer-feedback, learning analytics en extended reality (XR) brachten innovatieve toepassingen voort zoals de VR lesmethode Pleitvrij of de virtual classroom . 

Evenementen en kennisdossiers 

Naast projecten stimuleerde de regeling ook onderlinge kennisdeling. Webinars, workshops, stappenplannen, blogs, praktijkverhalen en bijdragen aan (inter)nationale bijeenkomsten hielpen onderwijsprofessionals om opgedane inzichten en adviezen breder toe te passen. Alle genoemde resultaten, inclusief een verzameling kennisdossiers, vind je op onze website over open en online onderwijs.  

Rol van SURF: ondersteuning en kennisdeling 

SURF was vanaf het begin een drijvende kracht achter de stimuleringsregeling en speelde een sleutelrol in de begeleiding van projecten. "We ondersteunden niet alleen projectleiders met formats, vragenrondes en inspiratiebijeenkomsten om onderwijsprofessionals bekend te maken met de stimuleringsregeling, maar zorgden er ook voor dat de opgedane kennis breed werd gedeeld," zegt Sjieuwke Dankert, projectmanager Open & Online Onderwijs bij SURF.  

Dat deden we via themapagina’s, rapporten en evenementen zoals het afsluitende OOOgstfestival op 23 januari 2025. Hier deelden projectleiders hun inzichten, bijvoorbeeld over XR-tools voor online onderwijs, peer feedback en methodes om open lesmateriaal te ontwikkelen en beschikbaar te stellen voor iedereen. 

Tijdens het OOOgstfestival vierden we samen de oogst uit 10 jaar stimuleringsregeling Open en Online Onderwijs. Fotograaf: Lara Varat

Vervolg binnen Npuls 

Ondanks de successen is het blijvend inzetten en doorontwikkelen van innovaties een uitdaging. Veel projecten blijven in de pilotfase hangen, omdat structurele financiering ontbreekt. "Instellingen moeten prioriteit geven aan het vrijmaken van tijd en ondersteuning voor docenten," benadrukt Sjieuwke. “Dit vraagt niet alleen om een cultuurverandering binnen instellingen, maar ook om structurele steun vanuit het ministerie van OCW. Alleen dan kan het onderwijs ook op de lange termijn blijven vernieuwen.” 

Gelukkig krijgt het gedachtegoed van de stimuleringsregeling een vervolg binnen Npuls, met initiatieven zoals de transformatiehub digitale leermaterialen, regelingen als Open Up en Boost je Collectie en het edusources communityplatform. Deze programma’s helpen onderwijsinstellingen om samen verder te bouwen aan open en digitaal onderwijs. 

Bekijk alle resultaten van stimuleringsregeling op onze website over open en online onderwijs