Studenten leren virtueel pleiten met PleitVRij

Hoe het begon

Enkele jaren geleden dachten Sylvia Moes (Innovatiemanager VU Amsterdam) en Gert-Jan Verheij (Onderwijstechnoloog RUG) na over de wijze waarop Virtual Reality (VR) ingezet zou kunnen worden om studenten elkaar 'live’ te laten ontmoeten. Samen met team Visualisatie (Center for Information Technology RUG) keken ze verder naar de technische haalbaarheid en begon de zoektocht naar een goede toepassing.

Het werd de rechtenstudie. Na toetsing bij docenten Hedwig van Rossum (VU), Adriaan Wierenga en Wilbert Kolkman (beide RUG) van de rechtenfaculteiten kwam er een volmondig en enthousiast ‘ja!’ om gezamenlijk een projectvoorstel voor de Stimuleringsregeling Open en online onderwijs te schrijven. Het project PleitVRij werd gehonoreerd en kon van start met subsidie vanuit de Stimuleringsregeling.

Met VR dichter bij realiteit

Moes is samen met Adriaan Wierenga (huidig projectleider, senior docent/onderzoeker en coördinator studentenrechtbank RUG) aanjager van het project. Moes: “Studenten pleiten in de virtuele setting voor een rechter die zij nog nooit hebben ontmoet. Dit maakt dat de ervaring dichter bij de realiteit komt. Het fijne van de online omgeving is ook dat studenten van andere instellingen meekijken en feedback geven. Dit maakt de feedback eerlijker en waardevoller. Omdat studenten de opnames terug kunnen kijken en de feedback kunnen bestuderen, kunnen zij zich beter voorbereiden op hun eindpleidooi.”

“Ik kan wel zeggen dat het uniek is wat we doen”, vult Wierenga aan, “CIT is een van de meest technisch vooruitstrevende en vooraanstaande kenniscentra ter wereld op dit terrein en deze virtuele omgeving bestaat in deze hoedanigheid voor het onderwijs nog nergens ter wereld. En dat je binnen die omgeving met iemand, waar die zich ook bevindt, live en interactief kunt communiceren is revolutionair!”

Pilotfase met studenten van VU, RUG en UU

In 2019 heeft het project in pilotfase gedraaid onder studenten van de RUG en de VU. Begin 2020 zou ook docent Emanuel van Dongen van de UU aansluiten met 800 studenten. Helaas gooide Covid-19 roet in het eten; alle universiteiten gingen in lockdown. Er is verlenging van het project aangevraagd zodat de UU in juni 2021 alsnog PleitVRij kon ervaren.  

Enthousiaste studenten

Moes: “We zien wat het doet met de studenten. Ze vinden het spannend en interessant en waarderen enorm de moeite die erin is gestoken. Maar ook docenten zijn enthousiast, ze zien hun studenten presteren onder druk. Heel waardevol. Daarnaast leren docenten ook van elkáár over de wijze waarop zij het vak vorm hebben gegeven. Het werkt echt als intervisie-instrument tussen docenten.”

Wierenga: “Het project heeft echt meerwaarde. Studenten vinden spreekvaardigheid heel spannend en we zouden ze graag meer gelegenheid geven om ervaring op doen. Binnen het curriculum ontbreekt het vaak aan ruimte hiervoor, hoe belangrijk we het ook vinden. Binnen de rechtenopleiding zijn universiteiten begrensd in de tijd die kan worden besteed aan communicatieve vaardigheden. Er zijn hoge eisen aan inhoudelijke kennis, ook vanuit het werkveld. Binnen al die eisen opereer je, maar de tijd is begrensd aan wat je kunt doen. De voordelen van deze techniek zijn enorm. Als je een setting creëert waarin een student zelf met bril op kan pleiten en waarbij andere studenten overal ter wereld kunnen meekijken en feedback kunnen geven met een speciale bijbehorende app, dan geef je de studenten de tools in handen om te oefenen wanneer ze willen.”

Nieuwe plannen voor PleitVRij

Het project is een succes, zowel docenten als studenten vinden het een meerwaarde voor het onderwijs. Moes: “We willen het project graag opschalen. We hebben nog veel wensen, bijvoorbeeld het systeem nog flexibeler maken door thuis mee te kunnen kijken en pleiten. Hiervoor zouden we brillen uit kunnen lenen. Daarnaast zouden we een keuze willen geven uit verschillende rechtszalen.”

Er is ook interesse getoond vanuit andere disciplines waar communicatievaardigheden een grote rol spelen en studenten onder grote druk moeten presteren. De basis is zo gebouwd dat het systeem met wat aanpassingen ook daar ingezet kan worden. Op die manier is het betaalbaar en schaalbaar. Op de lange termijn kun je zelfs aan nog veel meer interessante toepassingen denken, maar dan moeten we wel beschikken over meer bandbreedte.

Wierenga: “Wat ik ontzettend leuk vind aan het project is het instellingoverstijgend leren van studenten én docenten. We bouwen echt bruggen tussen verschillende instellingen. We zijn zelfs van plan om een nieuw voorstel in te dienen bij het ministerie van OCW. We beogen een verdieping en verbreding van dit project. Met nieuwe technologische innovaties en onderwijsinnovaties. Én we gaan onderzoek doen naar de effectiviteit van het project. Wat heeft de inzet van technologie bijgedragen aan ontwikkeling van de student. Presteert hij of zij beter? Zijn de vaardigheden beter ontwikkeld? Daarnaast willen we meer verbindingen maken in het werkveld. En uiteraard hopen we dat meer onderwijsaanstellingen aansluiten!”

Revolutionaire techniek

PleitVRij is een virtuele omgeving die studenten de kans geef om een betoog te oefenen in een rechtszaal. Deze zaal - de oudste zittingszaal van Nederland - is 360 graden gefotografeerd met daarin een laag waarin publiek en rechters zijn gefilmd. Hierdoor kan de student met een VR-bril op om zich heen kijken voor een levensechte ervaring. 

In de virtuele rechtszaal zie je rechters en andere aanwezigen schrijven, knikken en rondkijken. Maar echt innovatief is de toevoeging van live videobeeld binnen de virtuele omgeving. De voorzitter van de rechtbank zit, waar ook ter wereld, voor een green screen en wordt in de virtuele omgeving gestreamd. Zo is er binnen deze virtuele rechtszaal live interactie mogelijk tussen de rechter en de student. 

Meer over de stimuleringsregeling Open en online onderwijs

Het project PleitVRij is tot stand gekomen met hulp van de stimuleringsregeling open en online onderwijs.