Leergangen Digitale Soevereiniteit op basis van Publieke Waarden

Er is veel aandacht voor digitale soevereiniteit. Niet alleen bij bestuurders en politici maar samen met de leden is SURF hiertoe de Innovatiezone Gemeenschappelijke Digitale Soevereiniteit gestart. 

Meer zeggenschap over de digitale omgeving van de eigen instelling en die van de sector als geheel klinkt als een mooi streven, maar waar bestaat die zeggenschap uit, op welke onderdelen, hoe kun je dat organiseren en wat zijn de uitdagingen van bestuurders en directeuren daarbij? 

SURF organiseert in 2025 twee leergangen ‘Digitale Soevereiniteit op basis van Publieke Waarden’ één specifiek gericht op bestuurders en één specifiek gericht op directeuren, CSC’s en CIO’s van universiteiten, hogescholen, umc’s, bibliotheken en mbo- en onderzoeksinstellingen.

Zomaar een greep uit enkele krantenkoppen die direct voortkomen uit de steeds verdergaande digitalisering die ook gevolgen hebben voor de leden van SURF.

• “Jongeren missen nieuws door algoritmes techbedrijven” (NOS, oktober 2024), 
• “Microsoft and Sanoma Learning announce a collaboration to better support teachers and help students across Europe in achieving their learning goals” (Microsoft, november 2023)
• “Big Tech funds the very people who are supposed to hold it accountable” (Washington Post, dec 2023)
• NCTV: Nederland loopt nog steeds groter risico op digitale ontwrichting (Tweakers, okt 2024)
• “Nederland en de EU: Zet in op cloudsoevereiniteit” (Clingendael, april 2024), 
• “Weinig greep op cloud-kosten in Nederland” (Computable, juli 2024)

Digitalisering hoort bij te dragen aan onze gezamenlijke waarden als doelmatigheid, toegankelijkheid en efficiëntie. Tegelijkertijd wordt de druk op essentiële waarden als privacy, autonomie en (democratische) controle of menselijkheid juist vergroot. Die druk ontstaat door de toenemende afhankelijkheid van dominante marktpartijen en het gemis aan verantwoordelijkheid bij de uitrol van technologieën. 

Hoeveel invloed heb je als directeur of bestuurder op de digitale omgeving van je instelling? Wie beheerst de inhoud en de kosten? Heb je invloed op de impact van de BigTech via hun producten zoals Microsoft Teams, ChatGPT van OpenAI of de suite van Adobe? Welke dillema’s spelen er en hoe worden deze afgewogen? Zijn er bruikbare alternatieven? En hoe kom je tot veranker je digitale soevereiniteit in je digitaliseringsstrategie en hoe voer je daarover het gesprek met bestuurders, directeuren, legal, inkopers, beleidsmakers en andere stakeholders?

Doelen en uitkomsten

De leergang Digitale Soevereiniteit bied je de mogelijkheid om met collega-bestuurders of collega directeuren/CSC’s uit het onderwijs en onderzoek het gezamenlijke gesprek te voeren en biedt handreikingen, inzichten en expertise. Hiermee ben je beter in staat om belangrijke publieke waarden zoals autonomie en toekomstbestendigheid van de eigen instelling een plek te geven. 

Na afloop van de reeks heb je een concreet beeld over het belang van digitale soevereiniteit bij digitalisering, de rol van publieke waarden daarbij, heb je zicht op de knelpunten en een praktisch beeld hoe een aantal knelpunten opgelost kunnen worden en ben je beter in staat om het gesprek binnen de instelling en met de sector hierover te voeren. Soevereiniteit bereik je immers vanuit een gemeenschappelijk collectief en stelt je beter in staat de voor jouw instelling belangrijke publieke waarden te bevechten en te borgen.

Vorm, thema’s en sprekers

In zes bijeenkomsten bespreken we dilemma’s en mogelijke oplossingsrichtingen voor het toepassen van 

publieke waarden en het versterken van de digitale soevereiniteit. Sprekers uit private, publieke en maatschappelijke organisaties bieden ons daarbij inspiratie, onder andere met concrete praktijkvoorbeelden. Onderwerpen die aan bod komen binnen de leergang zijn o.a.: Collectiviteit • Geopolitiek • Data autonomie • Big Tech • Security, Trust & Identity  • AI • Open Souce •  Wet- en regelgeving (o.a. AI-Act) • Duurzaamheid • Cloudsourcing strategie • Responsible tech • en Inkopen in de toekomst.

Sprekers met wie we binnen de leergang voor directeuren in gesprek gaan zijn o.a.

• Kees Verhoeven (o.a. Bureau Digitale Zaken, Tech-expert en voormalig Tweede Kamerlid.)
• Maaike Okano-Heijmans (o.a. Lead 'Geopolitics of Tech & Digital' bij het Clingendael Instituut)
• Andre Dekker (o.a. Professor of Clinical Data Science en Scientific Director MAASTRO clinic)
• Frank Karlitcheck (CEO NextCloud)
• Saskia Lensink (o.a. TNO,  GPT-NL, Big Data Value Association en expert taal- en spraaktechnologie)
• Bob van Graft (o.a. CIO CBR)
• Kor de Groot (o.a. Directeur SSO-Noord bij ministerie van OCW)

Sprekers met wie we binnen de leergang voor bestuurders in gesprek gaan zijn o.a.

• Inge Bryam (o.a. Bestuursvoorzitter DIVD, interim-directeur Sopra Steria, voorheen Ordina)
• José van Dijck (o.a. Hoogleraar Media en digitale samenleving en ontvanger NWO-Spinozapremie)
• Lokke Moerel (o.a. Hoogleraar Global ICT en Senior of Counsel bij Morrison & Foerster)
• Kees Verhoeven (o.a. Bureau Digitale Zaken, Tech-expert en voormalig Tweede Kamerlid.)
• Geert-Jan Bogaerts (o.a. Voorzitter PublicSpaces en Head of Innovation and Digital Media VPRO)
• Frank Karlitcheck (CEO NextCloud)

Beschikbaarheid en kosten

Er kunnen maximaal 25 personen deelnemen aan de leergang voor bestuurders.

Er kunnen maximaal 25 personen deelnemen aan de leergang voor directeuren/CSC’s/CIO’s

De kosten voor deelname aan de reeks van zes bijeenkomsten bedragen in totaal 750,- euro.

Datum

Sessie 1 – vrijdag 31 jan 2025
Sessie 2 – vrijdag 28 feb 2025
Sessie 3 – vrijdag 21 mar 2025
Sessie 4 – vrijdag 25 apr 2025
Sessie 5 – vrijdag 23 mei 2025
Sessie 6 – vrijdag 20 jun 2025

Tijden

• De leergang voor directeuren zal plaats vinden tussen 09:30 tot 12:30
• De leergang voor bestuurders zal plaats vinden tussen 13:30 tot 16:30
• Lunch is voor beide leergangen beschikbaar tussen 12:30 tot 13:30
• De slotsessie op 20 juni 2025 is een gezamenlijke sessie met beide leergangen. Hier worden use-cases uit de praktijk besproken, waar directeuren/CSC’s en bestuurders niet altijd op dezelfde lijn zitten.

Locatie

De gehele leergangen vinden plaats op het kantoor van SURF in Utrecht (Moreelsepark 48, nabij Utrecht Centraal Station)

Inschrijven

Je kunt je tot 1 december inschrijven via https://edu.nl/inschrijven. We vinden het belangrijk om een gemêleerde deelnemersgroep te hebben, dus bij meer interesse dan beschikbare plaatsen maken we een selectie van de aanmeldingen op basis van o.a. (aantal aanmeldingen per) instelling, functie en/of motivatie.

Voorkennis

De leergang veronderstelt geen specifieke voorkennis. Eerdere deelnemers aan de SURF publieke waarden leergang “Werken aan Waarden in Digitalisering” uit 2022 (gericht op directeuren/CSC’s/CIO’s) nodigen wij uit om ook deel te nemen aan de leergang in 2025. Eerdere deelnemers aan de bestuurlijke SURF seminarreeks “Waarden, wat zijn ze Waard” uit 2021 nodigen wij uit om ook deel te nemen aan de leergang in 2025. 

De leergangen verschillen met die van voorgaande jaren. De leergangen in 2025 voor bestuurder en voor directeuren zijn niet identiek en kent o.a. verschillen m.b.t. context, verantwoordelijkheden vanuit de rol, sprekers en perspectieven.

Meer informatie en vragen

Voor meer informatie of vragen over de leergang kunt u terecht op:

Inschrijven:         https://edu.nl/inschrijven

Of bij Wladimir Mufty